احداث جایگاه‌های كوچك سی. ان. جی در حالی در برخی مراكز دولتی و صنعتی اجرایی شده كه قرار است همزمان با صدور مجوز احداث ساختمان، مجوز احداث واحد سی. ان. جی در تمام مجتمع‌های مسكونی بزرگ نیز صادر شود؛ موضوعی كه به گفته علوی، مدیرعامل شركت گاز خودرو طبق مصوبه ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت كشور یك الزام بود اما هم‌اكنون براساس اختیار و سلیقه اجرا میشود.
به گفته طراحان این طرح جلوگیری از آلودگی هوا، ترافیك، ازدحام جایگاه‌های سی. ان. جی در دسترس بودن سریع، آسان و ارزان قیمت از ویژگی‌های عمده اجرای چنین ایده‌ای است كه تاكنون در تعدادی از شهرهای كشور از جمله تهران به اجرا درآمده است.
ساخت جایگاه سی. ان. جی كوچك ضوابط و دستورهای ویژهای دارد كه با هماهنگی و حمایت شركت گازخودرو و شركت ملی گاز ایران در واحدهای دولتی و صنعتی تاكنون میسر و محقق شده است، اما قرار است این طرح در مجتمع‌های خانگی كه ۱۵۰۰ خانوار در آن ساكن باشند نیز اجرا شود.
براساس برآوردهای اولیه، ساخت این جایگاه‌ها در مجتمع‌ها بین ۲۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان هزینه دارد و البته این رقم با توجه به میزان سوختگیری هر جایگاه در ساعت و مدت شبانهروز و تعداد خودروها متفاوت است.
سیدمصطفی علوی، مدیرعامل شركت گازخودرو كه قرار است شركت تحت مدیریت وی طبق بخشنامه وزیر نفت به شركت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ملحق شده و امورات آن در این شركت رسیدگی شود در گفتگو با خبرنگار «جام‌جم» درباره چگونگی احداث این مجتمع‌ها می‌گوید:
استفاده از جایگاه‌های متوسط بنا به دلایل زیادی مورد تاكید است. یكی از دلایل عمده این است كه كسانی كه امروزه می‌خواهند از چنین سوختی استفاده كنند به طی مسافت طولانی نیاز نخواهند داشت و این موجب میشود افراد در ترافیك نمانند، بخشی از سوخت هدر نرود و آلودگی هوا نیز كمتر شود. جلوگیری از اتلاف وقت هم می‌تواند یكی از مهمترین نتایج مثبت آن باشد.
علوی تصریح می‌كند: همچنین قیمت یك مترمكعب گازی كه در جایگاه‌های كوچك عرضه میشود ۸ تومان است، در حالی كه در جایگاه‌های عمومی هم‌اكنون ۴۰ تومان عرضه میشود، بنابراین استفاده از جایگاه‌های كوچك در واحدهای مسكونی بالای ۱۵۰۰ خانوار و دولتی با پرداخت هزینه از سوی متقاضیان امكان‌پذیر است. وی افزود: هم‌اكنون تعدادی از این جایگاه‌ها نصب شده است و چنانچه كسی بخواهد از این نوع جایگاه‌ها استفاده كند می‌تواند تقاضا دهد.
به گفته وی در برخی شهرهای كشور نیز این جایگاه‌ها نصب شده و خوشبختانه، هم تجهیزات آن در داخل تولید میشود و هم امكان تهیه آنها از خارج است، البته تولیدات داخل نیز استاندارد هستند و قابلیت نصب دارند.
علوی با اشاره به نكاتی درباره نصب این تجهیزات می‌گوید: كسانی كه متقاضی هستند ابتدا باید به یك تولیدكننده مراجعه و تعداد خودروهای خود را اعلام كنند. معمولا این نوع تجهیزات برای سوختگیری از ۱۰ تا ۴۰۰ خودرو در شبانهروز امكان‌پذیر خواهد بود و ظرفیت آنها متفاوت است.
مدیرعامل شركت گاز خودرو در ادامه می‌گوید: مهم آن است كه از تجهیزات تولیدكنندگانی استفاه شود كه دارای استاندارد ملی كشور یا استانداردهای اروپا باشند، خدمات پس از فروش آنها حتما باید تضمین شود و به كارت سوختگیری مجهز باشند تا هر كسی كه وارد این‌گونه مجتمع‌ها میشود، امكان سوختگیری نداشته باشد و فقط برای كسانی كه كارت دارند، امكانش فراهم باشد. به گفته وی، سیستم این نوع جایگاه‌ها باید بدقت مورد بازدیدهای ادواری قرار گیرند تا مشكلات آنها بر طرف شود.
برای این نوع جایگاه‌ها باید انشعاب گاز مجزا درخواست و تعبیه شود، زیرا قیمت گاز آن متفاوت از دیگر نقاط است كه پس از دریافت مشخصات فنی سیستم و ارائه تعداد خودروهای هر مجتمع باید با مراجعه به اداره گاز مربوط، تقاضای انشعاب گاز داده شود.
علوی اضافه می‌كند برای نصب تجهیزات جایگاهی باید محیط باز باشد، سقف آن پوشیده نباشد و نقطه‌ای درنظر گرفته شود كه تردد خودروها مشكل ایجاد نكند. این انشعاب برمبنای كاتالوگ و سیستمی كه ارائه شده، نصب میشود و بعد زیر نظام مهندسی، لوله‌كشی آن انجام و تجهیزات به وسیله تامین‌كننده آن نصب میشود كه حتما باید دارای ضمانت و خدمات پس از فروش نیز باشد.
فردی كه عهده‌دار مسائل فنی و مدیریت این‌گونه مجتمع‌هاست باید مسوولیت جایگاه‌ها را نیز داشته باشد و تحت كنترل و نظارت‌های دائمی قرار دهد كه در این زمینه آموزش لازم باید از سوی شركت نصب‌كننده ارائه شود.
● چگونگی محاسبه هزینه
علوی می‌گوید: كنتوری در این نوع جایگاه‌ها نصب میشود، یك نفر مسوولیت اشتراك شركت ملی گاز ایران را می‌پذیرد و نماینده مذكور ماهانه هزینه گاز سوختگیری‌شده را می‌پردازد. در كارت‌های سوخت گاز، میزان دریافت گاز هرخودرو مشخص است و محاسبات دیگر به عهده مسوول آن مجتمع با مشتركان خود خواهد بود.
ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت مصوبه‌ای داده است مبنی بر الزام نصب جایگاه در مجتمع‌های مسكونی بیش از ۱۵۰۰ خانواركه هنوز اجرایی نشده استوی درباره الزام احداث این جایگاه‌ها هنگام احداث ساختمان می‌گوید: از نظر ما الزامی نیست. فعلا اختیاری است و هركس علاقه داشته باشد می‌تواند باتوجه به مزایای زیادی كه دارد از این امكانات استفاده كند. ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت مصوبه‌ای داده است مبنی بر الزام نصب در مجتمع‌های مسكونی بیش از ۱۵۰۰ خانوار كه هنوز اجرایی نشده است و تا این لحظه موضوع الزام مطرح نیست و اختیاری است.
به گفته علوی، بستگی به نیاز مجتمع‌ها و تعداد خودروها تلمبه نصب میشود، ولی معمولا یك نازل پاسخگوی ۲۵۰ خودرو خواهد بود و حداكثر ۲ تلمبه در مراكز دولتی كه بیش از ۱۵۰ خودرو داشته باشند، اجازه نصب می‌گیرند.
مدیرعامل شركت گاز خودرو درباره نصب این جایگاه‌ها در شهرك‌های جدید در حال سوخت از سوی وزارت مسكن می‌گوید: ما به هزینه شركت این كار را انجام نمی‌دهیم، بلكه در صورتی كه سازندگان این شهرك‌ها متقاضی باشند، راهنمایی‌های لازم را انجام می‌دهیم.
● جایگاه‌های كند و سریع
به گفته علوی، جایگاه‌های كوچك ۲ نوع هستند؛ نوع سوختگیری كند یا تند كه معمولا در مجتمع‌های خانگی از نوع كند نصب میشود و زمان سوختگیری در آن بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه است.
كارشناسان معتقدند كاهش زمان سوختگیری رابطه مستقیمی با خروجی گاز از این دستگاه دارد كه بین ۱۰۰ متر مكعب تا ۱۰۰۰ متر مكعب در ساعت متغیر است.
● دستگاه فشارساز سی.ان.جی خانگی
از آنجا كه گاز طبیعی به عنوان یك سوخت پاك در صنعت حمل ونقل به كار گرفته میشود و ایران نیز ۱۶ درصد ذخایر گازی دنیا را در اختیار دارد، یكی از كشورهایی است كه در استفاده از این سوخت مناسب شرایط نسبی خوبی دارد و این سوخت ارزان و پاك هم اكنون از طریق شبكه سراسری در اختیار همه هست و زمینه سوختگیری خودروها نیز با احداث جایگاه‌های، سی.ان.جی برای خودروها فراهم شده است؛ ولی از سویی الزام خودروها به دوگانه‌سوز كردن به منظور كاهش مصرف بنزین، مردم را به استفاده از این نوع سوخت تشویق و ترغیب كرده است. كمبود جایگاه‌ها و ازدحام جمعیت متقاضی در این جایگاه‌ها از سویی دیگر، مسوولان را برآن داشته تا درباره احداث جایگاه در شهرك‌ها و مجتمع‌های مسكونی نیز چاره‌اندیشی كنند. از این رو به منظور كاهش مصرف سوخت و جلوگیری از هدر روی انرژی، نیاز جایگاه‌های خانگی بیشتر احساس شده است، تا جایی كه پژوهشگران ایرانی دست به ساخت نوعی فناوری برای ایجاد فشار گاز خانگی به منظور افزایش توان سوختگیری نموده‌اند.
محققان پژوهشكده شهید رضایی دانشگاه صنعتی شریف، دستگاه فشارساز خانگی را برای بهره‌گیری از گازخانگی در مجتمع‌های مسكونی طراحی كرده و ساخته‌اند كه نوع خارجی آن به دلیل گران قیمت بودن استفاده از آن را مقرون به صرفه نمی‌ساخت.
دستگاه ایرانی مزبور از برق ۲۲۰ ولت شهری استفاده می‌كند و به‌گونه‌ای طراحی شده كه می‌تواند در مدت ۸ ساعت، مخزن یك خودروی گازسوز را به فشار ۲۰۰ اتمسفر برساند و قابلیت پركردن مخزن خودرو در زمان كوتاه‌تر را نیز دارد و مجهز به حسگرهای تشخیص نشتی، زلزله و بالا رفتن فشارگاز نیز هست. این دستگاه فعلا جزو اختراعات جدید به ثبت رسیده و به تولید نرسیده است. به هر حال به نظر میرسد با توسعه شهرنشینی و افزایش مصرف انرژی باید به راه‌های صرفه‌جویی در وقت و جلوگیری از اتلاف انرژی دست یافت كه توسعه جایگاه‌های كوچك سی.ان.جی و حتی تلمبه‌های تك نازله بنزین در خیابان‌ها كه پیش از این مدیرعامل شركت ملی پخش فرآورده‌های نفتی از آن سخن گفته بود، می‌تواند به عنوان یكی از راه‌حل‌های دست یافتن به مدیریت مصرف بهینه باشد كه لازم است در ماههای پایانی سال اصلاح الگوی مصرف، به طور جدی‌تر به آن پرداخته شود، همان طور كه ابتدای سال برخی طرح‌ها در این باره مطرح و حتی كلید خورد، اما در پایان سال فقط با انبوهی وعده مواجه شدیم كه در مجال دیگر باید به آن پرداخت.
جام‌جم آنلاین
وبلاگ پارسیفا 